Dalawampung porsiyento ng lipunan, kayang buhatin ang kabuuan ng mismong lipunan — Pareto Principle. Sa Pilipinas, iyang dalawampung porsiyento na iyan, malamang ay siyang mga mahusay ang kakayanang magbasa — kasama na ang tunay na pinakamahihilig magbasa.
Dito naghihiwalay ang dalawang uri ng mga Pilipino. Isa, mga may mahusay na kakayanang magbasa — tawagin nating mga “natural ang pagbabasa.” Ikalawa, mga hirap magbasa na hanggang sa maaari ay iwas pagbabasa — tawagin nating mga “iwas pagbabasa.”
Ang mga Pilipino, maging mga natural ang pagbabasa o mga iwas pagbabasa, lahat ay may kani-kaniyang mga supercomputer. Nabanggit na nga sa nakaraang blog (https://www.pinoytoolbox.org/post/zombies-the-enemies).
... May mga utak — mga utak na punong-puno ng may isang daang bilyong mga neuron. Mas marami pa sa lahat nang mga bituin sa ating galaxy — bawat isa pa nga sa mga neuron na ito ay may isang libo hanggang sa tatlumpong libong mga koneksiyon sa ibang mga neurons. Samakatuwid, lahat sila, kagaya natin, ay may kani-kaniyang mga sariling supercomputer. Mga supercomputer na ilang ulit na mas malakas ang kakayanan kaysa sa pinakamahusay na supercomputer kahit saan ngayon.
Ang pagkakaiba nga ay dalawang ulit na na natawagan natin nang pansin. (https://www.pinoytoolbox.org/post/zombies-the-enemies; https://www.pinoytoolbox.org/post/pilosopiyang-politikal-ng-isang-pinklawan-part-9-pagbabasa).
Dahil nga sa hirap magbasa, ang pinagkukunan nang impormasiyon ay iyong mga naririnig sa radiyo at telebisiyon, at saka sa mga video shorts ng Facebook, Instagram, Twitter, Tik Tok o Youtube. Ganito rin sa mga vlog.
Iwas sila lagi sa mga libro at mga artikulo nang mga malalaking news agencies. Lalo pa kung Ingles. Iwas din sa mga blog kagaya nang sa akin nga.
Mukhang lahat ay gagawain para makaiwas sa pagbabasa. Nood na lamang ng video shorts nga. Iwas debate. Kaya magne-name-calling na lamang o gagamit nang mga pangkaraniwang sinasabi nga nang mga sikat sa mga radiyo at telebisiyon, mga video shorts nga, at mga vlog.
Marami sa atin, kulang sa impormasiyon, kulang sa kaalaman. Kulang na kulang.
May mga Pilipino naman, natural ang pagbabasa. Bukas sa pagkahawa nang maayos na mga meme. Kagaya nang Modus Ponens, Disjunctive Syllogism at iba pang uri nang maayos na pangangatuwiran.
May mga Pilipino, dahil hirap magbasa, halos hinding-hindi kayang mahawa nang maayos na mga meme.
Balikan natin ang ibig natin sabihin.
Ang himaymay ng DNA nating mga bumubuo ng ating mga genes ang siyang nagtatakda nang pisikal nating kaayusan — kung kayumanggi ba o puti ang ating mga balat, kung malaki ba o maliit ang ating mga tainga, kung matangos ba o hindi ang ating mga ilong.
Ganito rin, ang mga panuntunan nang maayos na pangangatuwiran at nang maayos na mga pangungusap, kasama ang mga panuntunan ng arithmetic, ang mga bumubuo ng ating mga memes. Itong mga memes na ito ang siya namang mga nagktatakda nang kaayusan ng ating mga kultura. Kasama sa mga kulturang ito ang ating mga sistema ng demokrasiya. (https://www.pinoytoolbox.org/post/pilosopiyang-politikal-ng-isang-pinklawan-part-2-mga-information-code-ng-mga-demokrasiya)
Binanggit na rin natin ito dati pa. “Much as we communicate viruses from one computer to another, or from one organism to another, we also communicate memes from one mental model to another.” (https://www.pinoytoolbox.org/post/pilosopiyang-politikal-ng-isang-pinklawan-part-6-communication-in-its-broadest-sense)
Sa panig nang mga natural ang pagbabasa, dalawa rin naman ang uri. Isa, ang siyang mga halos purong-purong maayos na mga meme nang pangangatuwiran at matematika ang mga nasa mental model nila. Mga bihira ang pagkakataon na makikitaan nang baluktot na pangangatuwiran.
Ikalawa, ang siyang mga naghahalo ang maayos na mga meme ng pangangatuwiran at matematika, sa isang panig, at mga meme ng mga baluktot na pangangatuwiran, sa kabilang panig. May halo nang mga fallacies kagaya nang Affirming the Consequent Fallacy, Denying the Antecent Fallacy at iba pang mga pernicious fallacies.
Ang ikalawang uri na ito nang mga natural ang pagbabasa ang siyang malimit ay nagiging sanhi nang ating mga kaguluhan sa lipunan. Dahil mga may matataas na mga pinag-aralan, maraming kaalamang taglay. Dahil siya naman ding nahahawa na nitong mga uri ng baluktot na pangangatuwiran, nakakahawa rin sa karamihan nang ganito ring pag-iisip. Sila ang nagkakalat nang lagim sa bayan, alam man nila o hindi.
Some pyramiding testimonies are altogether the same story.
If I am on the right path, my business is going to do well. My business is certainly doing well. Therefore, I am on the right path.
Add, fools in government.
If God wants me to rule, I am going to be elected. I have been elected. Therefore, God wants me to rule.
Another version.
If you are a satanist, you would want abortion laws to pass. You want abortion laws to pass. Therefore, you are a satanist.
Here is another type of formal fallacy employed by some communities.
If you are religious, you want to help the poor. You are not religious. Therefore, you do not want to help the poor.
If you follow Jesus, you are going to be inspired to win. You are not following Jesus. Therefore, you are not going to be inspired to win.
Nabanggit natin dati pa (https://www.pinoytoolbox.org/post/pilosopiyang-politikal-ng-isang-pinklawan-enigma-of-despots-and-tyrants)
Mula sa isang magulong mental model, maaaring ab’tan ang mga alituntuning pagpapakabayani. Hindi nakakapagtaka na siyang may magulong mental model, paminsan-minsan ay gumagalaw na mistulang bayani.
Mula rin nga sa isang magulong mental model, maaring ab’tan ang mga alituntuning pagpapakabutangero. Hindi nakakapagtaka na siyang may magulong mental model, paminsan-minsan ay gumgalaw na mistulang butangero.
Kapag siyang may magulong mental model ay gumgalaw na mistulang butangero na at karaka ay nag-iisip na pagpapakabayani ang kaniyang ginagawa, problema.
Kapag may ganito ngang gumagalaw na mistulang butangero at nag-iisip na ang ginagawa niya ay pagpapakabayani, pagkatapos ay siya namang kikilalanin nang karamihan na misteriyoso, “enigmatic” ika nga, lalong malaking problema.
Dito tayo kailangang magsimula. Sa mga natural ang pagbabasa na siya namang naghahalo ang maayos at di maayos na mga pangangatuwiran sa kanilang mga kaisipan, sa kanilang mga mental model. Una, sa ating mga sarili, at pagkatapos, sa iba pang ganiyan ngang uri ng mga natural ang pagbabasa.
Saka pa ang pagsasaayos nang mga mental model ng kababayan nating mga naging zombies na nga.
Comments